Φωτογραφία: από ανοικτές πηγές
Πώς να οικοδομήσετε μια αρμονική κοινή ζωή με ηλικιωμένους συγγενείς
Πηγή:
Η συμβίωση με ηλικιωμένους συγγενείς απαιτεί συχνά αξιοσημείωτη ευελιξία, σημαντική υπομονή και εφευρετικότητα από τη νεότερη γενιά. Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, ο τρόπος σκέψης τους αλλάζει, γεγονός που οδηγεί σε ένα από τα κύρια προβλήματα της τρίτης ηλικίας – την απώλεια της ευελιξίας στη σκέψη. Οι ηλικιωμένοι άνθρωποι καθοδηγούνται από ιδέες και κανόνες που διδάχθηκαν πριν από δεκαετίες και μπορεί έκτοτε να έχουν χάσει το αρχικό τους νόημα. Επιπλέον, υπάρχουν προβλήματα με τη μνήμη και τη σκέψη γενικότερα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα συνήθειες που μπορεί να φαίνονται παράξενες ή ακόμη και άβολες και η ανάγκη τους για προσοχή και φροντίδα αυξάνεται αισθητά.
Ωστόσο, κατανοώντας αυτές τις ψυχολογικές ιδιαιτερότητες της τρίτης ηλικίας, είναι δυνατόν να οικοδομήσουμε μαζί μια φυσιολογική ζωή, πιστεύουν οι ειδικοί. Ένα βασικό στοιχείο της επιτυχημένης συνύπαρξης είναι η αλλαγή της προσέγγισης στην επικοινωνία – αντί για μια άμεση έκκληση στο χαμένο η ευελιξία της λογικής του θα πρέπει να απευθύνεται στα συναισθήματα. Σε γενικές γραμμές, όπως και σε πολλές άλλες καταστάσεις, η υπομονή και η αίσθηση του χιούμορ βοηθούν καλύτερα στην αποφυγή εντάσεων στις σχέσεις με ηλικιωμένους.
Τεχνικές επικοινωνίας: από τη λογική στο συναίσθημα
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των ηλικιωμένων είναι η απώλεια της ευελιξίας στη σκέψη. Η παλαιότερη γενιά συχνά καθοδηγείται από κανόνες και αντιλήψεις που έχουν μάθει πριν από δεκαετίες, οι οποίες μπορεί να έχουν ήδη χάσει τη σημασία τους. Τα άμεσα επιχειρήματα ή η λογική απόδειξη της αναποτελεσματικότητας αυτών των κανόνων μπορεί μόνο να προσβάλουν ή να προκαλέσουν ένταση.
Επομένως, εάν η συμπεριφορά του ηλικιωμένου δεν είναι επιβλαβής, είναι προτιμότερο να τον αφήσετε να ενεργεί όπως έχει συνηθίσει. Για παράδειγμα, αν η γιαγιά είναι πεπεισμένη ότι μια μάσκα φρούτων λειαίνει τις ρυτίδες στην προχωρημένη της ηλικία, αυτό είναι δικαίωμά της και δεν πρέπει να της το αρνηθούμε.
Χρησιμοποιήστε χιούμορ και υπομονή. Σε καταστάσεις όπου οι ηλικιωμένοι προσπαθούν να επεκτείνουν τους ξεπερασμένους κανόνες τους στη ζωή σας (για παράδειγμα, σχετικά με το πόσο συχνά πλένετε τα μαλλιά σας με σαπούνι), δοκιμάστε μεθόδους οπτικής διέγερσης ή ελαφρού χιούμορ αντί να διαφωνήσετε. Μπορείτε να μιλήσετε με πάθος για τις μοναδικές ιδιότητες των σύγχρονων προϊόντων ή να κάνετε παραλληλισμούς με το παρελθόν. Το να αναφέρετε ότι το σπάνιο λούσιμο στο παρελθόν οφειλόταν σε οικονομικούς λόγους και όχι στη φροντίδα των μαλλιών μπορεί επίσης να λειτουργήσει.
Η τεχνική του κάστινγκ ή της μεταφοράς αισθήσεων
Αυτή η τεχνική είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος επικοινωνίας όταν ένα ηλικιωμένο άτομο επιβάλλει επίμονα τη γνώμη ή τη συμβουλή του βασιζόμενο όχι σε λογικά επιχειρήματα αλλά στις δικές του φυσικές αισθήσεις ή μακροχρόνιες συνήθειες.
Το θέμα είναι ότι οι ηλικιωμένοι, παρατηρώντας τους νεότερους, προβάλλουν άθελά τους τις εμπειρίες τους και τους τρέχοντες φυσικούς τους περιορισμούς σε αυτούς. Για παράδειγμα, αν η ίδια η γιαγιά σας αισθάνεται αδυναμία στα χέρια της, αρχίζει να ανησυχεί ότι σίγουρα θα σας πέσει ένα βαρύ δοχείο γάλακτος αν δεν πάρετε μια επιπλέον σακούλα. Παρομοίως, ένα άτομο που φοράει μαντήλα για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μπορεί να αισθάνεται σωματικά μια “ψυχρότητα” στο κεφάλι σας αν βγείτε έξω χωρίς καπέλο.
Για να αποφύγετε τη σύγκρουση και να απομακρύνετε την επιμονή, η τεχνική της μεταφοράς συναισθημάτων μπορεί να λειτουργήσει- μπορεί να βοηθήσει ένα ηλικιωμένο άτομο να νιώσει τη δυσφορία που δημιουργεί σε κάποιον. Αντί να διαφωνείτε για τη λογική του να φοράτε ένα καπέλο ή μια τσάντα, θα πρέπει να προσπαθήσετε να μεταφέρετε το συναίσθημά του στον εαυτό σας δημιουργώντας μια κατάσταση όπου νιώθει παρόμοια δυσφορία. Ένα καλό παράδειγμα είναι η φράση: “για μένα το να φοράς καπέλο είναι το ίδιο με το να κυκλοφορείς χωρίς κασκόλ”.
Αυτή η σύγκριση επιτρέπει στο άτομο να συνειδητοποιήσει ότι η απαίτησή του σας δημιουργεί μια ενόχληση που το ίδιο δεν θα ήθελε ποτέ να υπομείνει. Αυτή η μέθοδος μπορεί να βοηθήσει να τερματιστεί η συνεχής “τυραννία” των συμβουλών γρήγορα και χωρίς προσβολή, καθώς το ηλικιωμένο άτομο, έχοντας εγκαταλείψει το πείραμα, θα συνειδητοποιήσει ότι τα συναισθήματά του δεν είναι καθολικά.
Αλλάξτε το περιβάλλον αντί να αλλάξετε το άτομο
Συχνά τα προβλήματα στην καθημερινή ζωή που προκαλούν οι ηλικιωμένοι δεν είναι επειδή είναι κακοί ή πεισματάρηδες, αλλά επειδή δυσκολεύονται σωματικά να συμπεριφερθούν διαφορετικά. Οι αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία καθιστούν ορισμένες δραστηριότητες άβολες: αν ένα άτομο δυσκολεύεται να φτάσει σε ένα ψηλό ράφι, είναι πιθανό να αφήσει όλα τα απαραίτητα αντικείμενα, όπως βάζα ή φλιτζάνια, ακριβώς πάνω στο τραπέζι. Αν ένα άτομο δυσκολεύεται να πάει να ταΐσει τα κατοικίδιά του, είναι πιθανό να τους πετάξει ένα κομμάτι από το γραφείο του.
Το φαινόμενο αυτό συνδέεται στενά με τη λεγόμενη “συμπεριφορά πεδίου” που χαρακτηρίζει πολλούς ηλικιωμένους. Ενεργούν ανταποκρινόμενοι σε άμεσες ενδείξεις που επηρεάζουν τις αισθήσεις τους, όπως η θέα ενός γεμάτου τραπεζιού ή τα νιαουρίσματα των πεινασμένων γατών. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί να ξεχάσουν καθήκοντα προτεραιότητας ή σημαντικές περιστάσεις, όπως το γεγονός ότι το πάτωμα σφουγγαρίστηκε πριν από μισή ώρα.
Το να πείσετε ένα ηλικιωμένο άτομο να αλλάξει αυτή τη συμπεριφορά ή συνήθεια είναι χάσιμο χρόνου. Είναι πολύ πιο εύκολο και αποτελεσματικό να αλλάξετε την ίδια την κατάσταση, δηλαδή να οργανώσετε το περιβάλλον γύρω του. Αυτό σημαίνει να τοποθετήσετε τα είδη πρώτης ανάγκης όχι σε ψηλά ή άβολα ράφια, αλλά σε εύκολα προσβάσιμα σημεία, όπως τα συρτάρια του τραπεζιού της κουζίνας.
Είναι επίσης σημαντικό να ελαχιστοποιηθούν τα εξωτερικά ερεθίσματα που πυροδοτούν ανεπιθύμητη συμπεριφορά: τα ζώα πρέπει να ταΐζονται πριν καθίσουν στο τραπέζι ή να κλειδώνονται στο διάδρομο. Αυτή η μέθοδος, η οποία συνίσταται στην αλλαγή της οργάνωσης του χώρου και όχι του ατόμου, συμβάλλει στην αποφυγή πολλών οικιακών προβλημάτων.
Διατήρηση του ενδιαφέροντος μέσω της επικοινωνίας
Συχνά βλέπουμε τους ηλικιωμένους να λένε τις ίδιες ιστορίες, γεγονός που συχνά κουράζει τους γύρω τους. Ωστόσο, αυτή η επανάληψη είναι ένα σαφές σημάδι της ανάγκης τους για προσοχή και εγκεφαλική διέγερση.
Αντί να ακούνε τις ιστορίες με το “ένα αυτί” ή να αποσπώνται από τις δικές τους σκέψεις, θα πρέπει να δείχνουν γνήσιο ενδιαφέρον. Μια βασική τεχνική είναι να κάνετε συμπληρωματικές ερωτήσεις για λεπτομέρειες και στη συνέχεια όλο και περισσότερες, εμβαθύνοντας στις αναμνήσεις. Για παράδειγμα, αντί να γνέφετε απλώς, μπορείτε να ρωτήσετε για μια παλιά συνταγή, μια ρήση ή μια τελετουργία που αναφέρεται στην ιστορία.
Αυτή η προσέγγιση όχι μόνο αποκαλύπτει νέες, άγνωστες προηγουμένως ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες της οικογενειακής ή πολιτιστικής ιστορίας, αλλά και κάνει τον εγκέφαλο του ηλικιωμένου να εργάζεται ενεργά για να ανακατασκευάσει ξεχασμένες λεπτομέρειες.
Η ενασχόληση με τα πράγματα βοηθά τους ηλικιωμένους να ζήσουν περισσότερο
Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι ο θάνατος των νευρώνων μπορεί να επιταχυνθεί μετά την ηλικία των σαράντα ετών λόγω της αδράνειάς τους και της μειωμένης ανάγκης να κατανοήσουν νέες πληροφορίες. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς ο κύκλος των συνηθισμένων δραστηριοτήτων, αναμνήσεων και σκέψεων στενεύει, τα κύτταρα που δεν χρειάζονται πλέον πεθαίνουν και η υποβάθμιση της μνήμης και της σκέψης γίνεται μη αναστρέψιμη. Για να καθυστερήσει η γήρανση και να διατηρηθούν οι γνωστικές λειτουργίες, ο εγκέφαλος πρέπει να λειτουργεί συνεχώς.
Η παρατεταμένη και άνετη συμβίωση με ηλικιωμένους συγγενείς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την υποστήριξη της πνευματικής τους δραστηριότητας και τη συνεχή συμμετοχή τους στην οικογενειακή ζωή.
Εύρεση εφικτών δραστηριοτήτων και ενσωμάτωσή τους στην καθημερινή ζωή
Αν και είναι συχνά δελεαστικό για τα νεότερα μέλη της οικογένειας να κάνουν τα πάντα μόνοι τους, ώστε ο ηλικιωμένος να “βγει από τη μέση”, αυτό είναι στρατηγικά λάθος. Αντιθέτως, αξίζει να βρούμε δραστηριότητες που δεν είναι σωματικά επιβαρυντικές για το ηλικιωμένο άτομο και που διατηρούν την αίσθηση της ζήτησης και της χρησιμότητας. Ένα πολυάσχολο άτομο δεν έχει ούτε το χρόνο ούτε τη δυνατότητα να παρακολουθεί συνεχώς τους άλλους και να τους κουράζει με συμβουλές.
Για να τονωθεί η πνευματική δραστηριότητα, θα πρέπει να βάζει κανείς τακτικά βιβλία στο τραπέζι κοντά στο αγαπημένο μέρος του συγγενή, να συζητά μαζί του για το τι είδε στην τηλεόραση ή ακόμη και να προσφέρεται να δοκιμάσει κάποιο εξωτικό προϊόν που απαιτεί την κατανόηση μιας νέας εμπειρίας. Αυτό εξασφαλίζει μια τακτική ροή νέων πληροφοριών και διατηρεί τη νευρική δραστηριότητα σε εξέλιξη.
Όσο πλησιάζει η ηλικία των συγγενών μας, τόσο πιο ευέλικτοι, υπομονετικοί και επινοητικοί στην επικοινωνία πρέπει να είμαστε. Τότε η ζωή με τους ηλικιωμένους θα φέρει λιγότερες ανησυχίες και παράπονα.
Ο ιστότοπος δεν είναι ασφαλής! Όλα τα δεδομένα σας βρίσκονται σε κίνδυνο: κωδικοί πρόσβασης, ιστορικό προγράμματος περιήγησης, προσωπικές φωτογραφίες, τραπεζικές κάρτες και άλλα προσωπικά δεδομένα θα χρησιμοποιηθούν από επιτιθέμενους.
